Thursday 4 September 2014

KRUNA (Tugas Bahasa Bali)

KRUNA



Kruna inggih punika pupulan suara utawi wianjana sane ngawetuang arti.

Pepalihan kruna kapalih dados 2 soroh luirnyane, inggih punika:
             a. Kruna Basa Bali Nganutin Wewangsannyane (Kedudukannya)
             b. Kruna Basa Bali Nganutin Wangunnyane

A. Kruna Basa Bali Nganutin Wewangsannyane (Kedudukannya)

             Manut ring wewangsan ipun kruna basa bali kapaih dados solas soroh luirnyane, inggih punika:
             1. Kruna Aran (Kata Benda)
             2. Kruna Kria (Kata Kerja)
             3. Kruna Kahanan (Kata Sifat)
             4. Kruna Wilangan (Kata Bilangan)
             5. Kruna Wawastan (Kata Sandang)
             6. Kruna Pangarep (Kata Depan)
             7. Kruna Panyambung/Pengiket (Kata Sambung)
             8. Kruna Paneges
             9. Kruna Pangentos (Kata Ganti)
             10. Kruna Panguuh (Kata seru)
             11. Kruna Katerangan
1. Kruna Aran (Kata Benda)
Kruna aran kakepah dados 2 soroh;

ü  Kruna Aran Sekala ( Kata Benda Kongkrit)
            Conto: Meja, Kursi, Gunung, msl.
ü   Kruna Aran Niskala (Kata Benda Abstrak)
           Conto: angin, keneh, msl

2. Kruna Kria (Kata Kerja)
Kruna Kria kakepah dados 2 soroh;

ü  Kruna Kria Lumaksana (Kata Kerja Aktif)
           Conto: Majalan, Nulis, Jumujug, Ngandik, msl
ü   Kruna Kria Linaksana (kata Kerja Fasif)
           Conto: Kakirim, Sinurat, Tulisa, kandika, msl

3. Kruna Kahanan (Kata Sifat)
Conto ipun: Putih, Jegeg, Bagus, Jemet, Lantang, Selem, Bawak, Dueg, msl.

4. Kruna Wilangan (Kata Bilangan)
Kruna wilangan kakepah dados 5 soroh;
ü  Kruna Wilangan Undagan (Tingkatan)
            Conto: sa, dua, telu, papat, lima, nenem, msl.
ü  Kruna Wilangan Pahan (Pecahan)
            Conto: tenga, seprapat, msl.
ü   Kruna Wilangan gebogan (Jumlah)
            Conto: Lebak, Karobelah, Samas, Domas, Msl
ü   Kruna Wilangan Pepasten
           conto: biu aijas, jatma adiri, msl
ü  Kruna Wilangan Tan Janten
            Conto: Liu, begeh, ombeh, bedik, msl.

5. Kruna Wawastan (Kata Sandang)
Inggih punika kruna sane ngawatesin kruna aran
          Conto: I, Ni, Sang, Hyan, msl.

6. Kruna Pangarep (Kata Depan)

Inggih punika kruna sane ngraketang kruna-kruna sane wenten ring sajeroning lengkara, kruna pangarep punika tusing dadi atepan ring kruna di ungkurne ritatkala kasurat.
          Conto: di, ka, ba, I, ring, ri
7. Kruna Panyambung/Pangiket (Kata Sambung)
Inggih punika; kruna sane kaanggen nyambungang kruna-kruna utawi lengkara sane pateh linggihnyane. Kruna Panyambung kakepah dados 2;
ü  Kruna panyambung sampun janten. Upami; sawireh, yadiapen, utawi, tur nanging, laut, teken
ü  Kruna panyambung dereng janten. Upami; kacrita, winursita, warnanen, kancit, msl
8. Kruna Paneges
Inggrih punika: kruna sane mapiteges ring sejeronin lengkara
Conto: ya, ja, sih,ke, te
9. Kruna Pangentos (Kata Ganti)
          - Pangentos Jatma ka pertama (Kata ganti orang pertama)
             Conto: iang, tiang, icang
          - Pangentos Jatma kaping kalih (Kata ganti orang kedua)
             Conto: Cai, Ragane
          - Pangentos Jatma kaping tiga (Kata ganti orang ketiga)
             Conto: ia, dane, ipun, ida
10. Kruna Panguuh (Kata Seru)
Kruna sane kaanggen nyihnayang rasa utawi pikayun i manusa minakadi rasa bangga, sedih,demen miwah sebet.
           Conto: aduh, arah,beh, ah, ih, msl.
11. Kruna Keterangan
           Conto: dini, ditu, semeng, sanja, peteng, msl.











B. Kruna Basa Bali Nganutin Wangunnyane
     Manut ring Wangunnyane kruna basa Bali kaepah dados limang soroh luirnyane:
1. Kruna Lingga
2. Kruna Tiron
3. Kruna Polah
4. Kruna Dwi Lingga
5. Kruna Satma

1. Kruna Lingga
         Inggih punika: Kruna sanedurung polih wewehan (Pangater, Pangiring, Miwah Seselan)
        
Wenten lelima pepalihannyane inggih punika :
  • Kruna lingga akecap utawi awanda (satu suku kata)
    upami : yeh, don, pis, tas, miwah sane lianan.
  • Kruna lingga kalih kecap utawi kalih wanda (dua suku kata)
    Upami : durus, padem, putih, suci, msl.
  • Kruna lingga tigang wanda
    Upami : sagara, sepatu, padanda, sengkala, msl.
  • Kruna lingga petang wanda
    Upami : kalimayah, katibangbung, liligundi, msl.
  • Kruna lingga limang wanda
    Upami : katiwawalan, tambulilingan, katimumulan, msl.
.
    
 2. Kruna Tiron
          Inggih punika: Kruna sane sampun poih wewehan (Pangater, Pangiring, miwah Seselan)
   - Pangater : (a-, ma-, su-, ka-, pa-, pati-, pari-, maka-, saka-, kuma-, sa-, pa-, pi-, dur-, swa-)
    Conto: aukud, majalan, sudharma, kaejuk, pajalan, patigrepe, makadadua, sakabesik, kumalipan,                        
             sasampun, pitresna, pajalan, durlaba, swabawa)
    - Pangiring : ( -a, -e, -ne, -ang, -in, -an, -n, -wan, -nyane )
      Conto: alapa, bastise, memene, ngadepang, tulisin, menekan, bapan tiange, dharmawan,
            pangiringnyane.
     - Seselan : ( -in-, -um-, -el-, -er- )
       Conto: sinurat, sumaur, telapak, gerigi
    3. Kruna Polah
           Inggih punika: kruna sane sampun polih pangater anusuara ( ny-, m-, n-, ng-)
      Conto:
               - Sampat = Nyampat
               - Sinduk = Nyinduk
               - Paca = Maca
               - Pancing = Mancing
               - Tulis = Nulis
               - Tundik = Nundik
               - Kandik = Ngandik
               - Kajang = Ngajang
               - Msl.
      
4. Kruna Dwi Lingga
    Inggih punika: kruna lingga sane kapingkalihan
    Kruna Dwi Lingga malih kapalih dados 5 soroh luirnyane:
   a. Kruna Dwi Sama Lingga
      Inggih punika: kruna lingga sane kaucap pingkalih tur yening ucapang apisan medue arti.
              Conto: gede-gede, mokoh-mokoh, alit-alit, msl.
    b. Kruna Dwi Samatra Lingga
      Inggih punika: kruna lingga sane kaucap ping kalih, nanging ucapan sane ping kalih maubah.
             Conto: kitak-kituk, tundak-tundik, delak-delik, dengak-dengok,msl.
   c. Kruna Dwi Maya Lingga
             Inggih punika: kruna lingga sane kaucap apisan nenten prasida ngawetuang arti, nanging yening kaucap ping kalih wawu prasida madrebe arti.
             Conto: kapu-kapu, kunang-kunang, kupu-kupu, ogoh-ogoh, msl.
   d. Kruna Dwi Purwa Lingga
             Ingih punika: kruna lingga sane kecape ring ajeng kapingkalihang.
             Conto: sesate, sesari, sesajen, dedalu, msl.
   e. Kruna Dwi Wesana Lingga
            Inggih punika:kruna lingga sane kecape ring ungkur kapingkalihan tur kadulurin antuk pangater
              (paka-).
              Conto: pakateltel, pakenyitnyit, pakecorcor, msl.
5. Kruna Satma/Kata Majemuk (kruna Dwi Bina Eka Sruti)
         Inggih punika:angkepan kalih kruna sane ngawetuang arti asiki
         Kruna satma kapalih dados kalih soroh luirnyane:
         a. Kruna Satma Sepadan (Setara)
Kakepah antuk 2 soroh;
             · Kruna Satma Nyihnayang Matungkalik
               Conto: meme bapa, cerik kelih, luh muani, tegeh endep, selem putih, matah lebeng, bah bangun,
               lemah peteng, kemu mai, kaja kelod.
             · Kruna Satma Ngerasang Arti
               Conto: joh sawat, selem denges, peteng dedet, nyunyur manis, langsing lanjar, tegeh ngalik, pait
               makilit, putih ngempur, manis melenyad, msl.
         b. Kruna Satma Tan Sepadan (Tak Setara)
             Conto: biu batu, tiing ampel, kesela sawi, jebu garum, katik cengkeh, papah biu, nyuh gading, msl.



ps: jika ada yang ingin menggunakan silahkan, tapi ijin dulu di kolom comment :)
Sumber: berbagai sumber

Mengintip sel lewat mikroskop!


Sabtu, 31 Agustus 2014 (Laboratorium biologi, SMAN 1 Amlapura)

Yosh! We're Science One! :D
Holaaaaa...kami mengintip unit terkecil penyusun makhluk hidup melalui benda ajaib ciptaan manusia jenius bernama mikroskop. Ini sangat menyenangkan ^^ kami merasa sangat keren dengan seragam itu hahahahaha yang menarik dari kelas IPA adalah saat kami mendapat praktikum :)

Rasanya sangat mengagumkan melihat keberadaan sel yang sangat kecil dengan mikroskop. Tuhan benar-benar hebat :)
Smile :)
Indah-Edwin

Meja kerja kelompokku ^^

Mwoya? Bingung? kkkkk...Palguna -,-
Mereka tampak serius :)


Apa yang kalian lihat? kkkk (Boy, Suci, Mang Budi)

Pak guru sadar kamera >_<
Moni and Lia >_< They look so cute with that uniform
Lia sadar kamera xD
Aku sedang berusaha menggambar apa yg kulihat >/\<
Me :)
Me and Ariesta. Hey..aku sudah berusaha tersenyum maksimal :)

Kami belum bisa mengatur mikroskopnya, jadi masih dibantu :(